Szef MSZ Zbigniew Rau odwołał Jarosława Marka Nowaka z funkcji pełnomocnika ministra spraw zagranicznych do spraw kontaktów z diasporą żydowską. Kilka dni temu w rozmowie z brytyjską gazetą „Jewish News” Jarosław Marek Nowak skrytykował między innymi nowelizację ustawy o IPN, określając ją mianem „jednej z najgłupszych”.
Omówienie rozmowy polskiego pełnomocnika z brytyjskim czasopismem znalazło się na stronach internetowych „Jewish News” w piątek po południu. Rzecznik MSZ Łukasz Jasina poinformował rano na Twitterze, że w sobotę minister Zbigniew Rau podjął decyzję o odwołaniu Jarosława Marka Nowaka z zajmowanego stanowiska. „Nowelizacja ustawy o IPN, odnosząca się do badań historyków, to jedna z najgłupszych poprawek, jaką kiedykolwiek wprowadziło jakiekolwiek prawo” – powiedział były pełnomocnik rządu do spraw kontaktów z diasporą żydowską. W ten sposób odniósł się do procesu, jaki Filomena Leszczyńska, mieszkanka wsi Malinowo w powiecie siemiatyckim, wytoczyła autorom książki „Dalej jest noc” – profesor Barbarze Engelking i profesorowi Janowi Grabowskiemu. Jej zdaniem, autorzy fałszywie oskarżyli jej stryja o wydawanie Żydów podczas II wojny światowej. W sierpniu 2021 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie prawomocnie orzekł, że autorzy nie muszą przepraszać za swoje stwierdzenia, nie przesądzając jednak o prawidłowości spornych wyników badań. Odwrócił w ten sposób korzystną dla powódki wyrok sądu niższej instancji, nakazujący pozwanym przeprosiny. Według Jarosława Marka Nowaka, właściwym sposobem na zakwestionowanie czyichś badań „jest opublikowanie polemiki, która przedstawia kontrargumenty”. „To nie jest absolutnie miejsce dla sędziów ani nikogo innego w tej sprawie. Nie można naprawdę skutecznie dyskutować o książce, w której zawarte są teorie lub badania, jeśli nie przeprowadziło się własnych badań i nie znalazło własnych opinii na ten temat” – powiedział były pełnomocnik. W rozmowie z „Jewish News” Jarosław Marek Nowak odniósł się również do kwestii zwrotu mienia żydowskiego. Stwierdził, że w tej sprawie Polska „w pewnym momencie” będzie musiała „coś zrobić”. „Może będzie to bardzo symboliczna rekompensata, tak jak w Czechach czy na Węgrzech, albo będzie to coś innego” – mówił były pełnomocnik.
W sierpniu ubiegłego roku prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu postępowania administracyjnego, w myśl której po upływie 30 lat od wydania decyzji administracyjnej niemożliwe będzie wszczęcie postępowania w celu jej zakwestionowania, na przykład w sprawie odebranego przed laty mienia. Jarosław Marek Nowak powiedział, że kwestia restytucji mienia jest tym trudniejsza, im więcej czasu upłynęło od przełomu roku 1989. „Dlaczego? Po pierwsze, trzeba zdać sobie sprawę, że problem polega na tym, że my – Polacy, a nie rząd – nie wiemy dokładnie, co jest dobre, a co złe” – ocenił dodając, że z perspektywy osób mieszkających w USA czy w Wielkiej Brytanii rozwiązanie jest dość oczywiste i polegające na zwrocie mienia. „Ale z perspektywy przeciętnego polskiego obywatela nie jest to tak jasne” – mówił były pełnomocnik. Argumentował przy tym, że Polacy widzą siebie jako wyzwolonych po półwieczu decyzji narzucanych im przez okupantów – najpierw nazistowskich, a później sowieckich. Jarosław Marek Nowak objął funkcję pełnomocnika ministra spraw zagranicznych do spraw kontaktów z diasporą żydowską 6 lipca 2021 roku. Według MSZ, odpowiadał za prowadzenie działań na rzecz rozwoju relacji polsko-żydowskich i współdziałanie w tym zakresie z właściwymi komórkami organizacyjnymi resortu dyplomacji. Jarosław Marek Nowak urodził się w 1969 roku w Łodzi. Jest magistrem administracji, absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego. W przeszłości piastował stanowiska kierownicze w podmiotach zajmujących się działalnością turystyczną i promocyjną. Od lat 80. XX wieku jest zaangażowany w dialog polsko-żydowski. Współpracował między innymi z organizacją zrzeszającą Żydów – dawnych Łodzian – w Izraelu, i z diasporą żydowską w Kanadzie. Był organizatorem obchodów 60. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto w Łodzi w 2009 roku. W tym samym roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego za wkład w pojednanie polsko-żydowskie.
