Prezydent Andrzej Duda podpisał dwa projekty ustaw w sprawie sędziów pokoju. Jeszcze dziś zostaną one skierowane do Sejmu. Sędziowie pokoju będą zajmować się najprostszymi sprawami, które blokują pracę sądów rejonowych.
Prezydent podkreślił, że możliwość powołania instytucji sędziów pokoju to wielka i radosna chwila. Mówił, że pomysł utworzenia tej instytucji wziął się z woli przyspieszenia postępowań sądowych. Andrzej Duda wskazał, że początkowo chodziło o przybliżenie wymiaru sprawiedliwości do obywatela. Jak mówił prezydent, „był po prostu pomysł tego, aby udział czynnika bliższego polskiemu społeczeństwu w najprostszych sprawach – takich, których w jakim sensie można powiedzieć, że są sprawami dnia codziennego, a jednak trafiają do polskich sądów – spowodował zbliżenie do obywatela wymiaru sprawiedliwości”. Andrzej Duda wskazał, że celem powołania instytucji sędziów pokoju jest także „zwiększenie szacunku do wymiaru sprawiedliwości w polskim sspołeczeństwie, przekonania o dobrym jego funkcjonowaniu – o jego sprawiedliwości”. Skutkiem inicjatywy ma być również „uproszczenie procedur [i] przyspieszenie załatwiania spraw”. Przedstawiając założenia ustawy, prezydent zaapelował do parlamentarzystów o spokojną i merytoryczną dyskusję nad instytucją sądów pokoju. Prosił o „rzetelne pochylenie się nad tym propozycjami i rzetelną spokojną merytoryczną dyskusję”. „Wierzę w to, że to są ważne rozwiązania przyczyniające się do rzeczywistej reformy polskiego wymiaru sprawiedliwości tak, aby stał się on bliższy obywatelom, aby odzyskał akceptację społeczną, aby sądy w Polsce były uważane za sprawiedliwe” – mówił Andrzej Duda. Prezydent podkreślał, że to jest dla niego ogromnie ważne.
Doradca prezydenta Paweł Mucha powiedział, że to ogromna zmiana, jeśli chodzi o reformę sądownictwa i uproszczenie procedur. Dzięki temu, że kilka tysięcy sędziów pokoju odciąży wymiar sprawiedliwości, przejmując postępowania dotyczące spraw codziennych, w „ogromnej ilości spraw – bardzo poważnych gospodarczych o wielkie kwoty czy w sprawach o zbrodnię” – jak mówił Paweł Mucha – rozstrzygnięcie zapadnie szybciej. Sędzią pokoju będzie można zostać tylko na jedną kadencję, która będzie trwać sześć lat. Doradca prezydenta zaznaczył, że sędziowie pokoju będą rekrutowani spośród prawników. Muszą mieć tytuł magistra prawa, przygotowanie prawnicze i 3-letnie doświadczenie przy stosowaniu, utworzeniu albo świadczeniu pomocy prawnej. Paweł Mucha dodał, że sędziowie pokoju mają orzekać na podstawie przepisów, wykorzystując doświadczenie życiowe. Podkreślił, że będą oni „mieli tytuł, żeby się w tych sprawach wypowiadać, bo będą mieli mandat zaufania społecznego, gdyż będą powoływani – wybierani przez mieszkańców danej społeczności lokalnej”.
Lider Kukiz’15 Paweł Kukiz wyraził przekonanie, że projekt ustawy w sprawie powołania sędziów pokoju przyczyni się do usprawnienia prac wymiaru sprawiedliwości i edukacji obywateli w zakresie odpowiedzialności. Po uroczystości w Pałacu Prezydenckim, w czasie której Andrzej Duda prezentował założenia ustawy, mówił, że projekt ustawy jest świetny. Propozycja wprowadzenia instytucji sędziów pokoju to jeden ze sztandarowych projektów Kukiz’15. Paweł Kukiz mówił, że nowe rozwiązania są dla wszystkich obywateli. Zwrócił uwagę, że „ogromna większość spraw, które zalegają na wokandzie, to są sprawy w rodzaju wykroczeń czy drobnych przewinień, drobnych przestępstw, które byłyby rozpatrywane przez sędziego – co jest bardzo istotne – wybranego bezpośrednio przez obywateli”. Paweł Kukiz podkreślił, że w takiej sytuacji „mamy spełnioną zasadę konstytucyjną obywatelskiej kontroli nad sądownictwem”. Przypomniał, że cały system brytyjski, anglosaski wymiaru sprawiedliwości – w jego ocenie – chyba najdoskonalszy na świecie – jest oparty właśnie na sędziach pokoju i na common law – na prawie zwyczajowym. „Tutaj też w pewnym momencie ten zwyczaj się pojawi – to jest kwestia czasu” – mówił lider Kukiz’15. Paweł Kukiz spodziewa się, że ustawa powinna oddziaływać przez dekady. Wyraził przekonanie, że „to nie jest kwestia napisania jakieś legislacji, która będzie działała przez najbliższą kadencję dla interesu politycznego którejś z partii, tylko to jest ustawa, która będzie działała dla dobra wspólnoty, dla dobra wszystkich obywateli”. Paweł Kukiz mówił, że przyczyni się ona również do dalszego edukowania obywateli w zakresie odpowiedzialności, gdyż – jak tłumaczył – „obywatel, wybierając sędziego, sam sobie wybiera na siebie ten – w niektórych sytuacjach – bat, więc musi dobrze się zastanowić przed wyborem tego sędziego”. Lider Kukiz’15 podziękował prezydentowi za skierowanie projektów ustaw do Sejmu. Dziękował też członkom prezydenckiego zespołu, którzy od marca pracowali nad nowymi rozwiązaniami.
Projekt zakłada, że sędziowie pokoju będą orzekali w drobnych sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia. Chodzi między innymi o kradzieże, akty wandalizmu czy wadliwe wykonanie usługi. Sądy pokoju będą także zajmować się sprawami dotyczącymi przestępstw ma kwotę do 10 tysięcy złotych, a także w sprawach przeciwko mieniu, o ile nie będą one wymagały powołania biegłych. Sędziowie będą wybierani w wyborach powszechnych na 6-letnią kadencję. Po jej zakończeniu będą mogli przystąpić do egzaminu sędziowskiego, adwokackiego, prokuratorskiego lub radcowskiego bez wymogu odbycia aplikacji. Prace nad rozwiązaniami sędziów pokoju prowadził od wiosny zespół powołany przez prezydenta pod kierownictwem profesora Piotra Kruszyńskiego. Propozycja wprowadzenia instytucji sędziów pokoju to jeden ze sztandarowych pomysłów Kukiz’15. Prezydent Andrzej Duda zdecydował o powołaniu zespołu po rozmowach z Pawłem Kukizem. Projekt ustawy to kompleksowa propozycja, która ma wpłynąć na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
