Oklahoma City, Nowy Jork, Waszyngton…

8 maja 2015

Dziesiec lat temu, 19 kwietnia 1995 roku w godzinach porannych przed budynkiem nalezacym do rzadu federalnego w Oklahoma City w stanie Oklahoma eksplodowala domowej produkcji bomba o wadze okolo 2 ton, umieszczona na ciezarówce. Podmuch poteznej eksplozji spowodowal czesciowe zawalenie sie 7 pietrowego budynku, smierc 168 osób i obrazenia 842 osób. Sprawcami zamachu okazali sie dwaj mlodzi Amerykanie nienawidzacy rzadu Stanów Zjednoczonych Timothy McVeigh i Terry Nichols. W owym czasie byl to najkrwawszy zamach terrorystyczny w historii USA. Nikt wtedy jeszcze nie przypuszczal, ze to co sie wydarzylo w Oklahoma City bedzie tylko uwertura do znacznie bardziej tragicznych wydarzen zwiazanych z innym zamachem, a scislej seria zamachów, do których doszlo 11wrzesnia roku 2001 w Nowym Jorku, w Waszyngtonie i na polach w stanie Pensylwania. Teraz z perspektywy 10-lecia od zamachu w Oklahoma City i niespelna 4 lat jakie uplynely od 11 wrzesnia wielu analityków politycznych dokonuje porównan i dochodzi do wniosku, ze podczas gdy, to co zdarzylo sie w Oklahomie podzialalo w dewastujacy sposób na rodziny ofiar, to zamachy z 11 wrzesnia mialy znacznie wiekszy wymiar. Na pierwszy plan w porównaniach wysuwa sie proporcja ofiar. W Oklahoma City zginelo 168 osób, w zamachach 11 wrzesnia 2,973 osoby. Gdy przed 10-ma laty zamach z Oklahomy byl najgorsza, najbardziej krwawa tragedia terrorystyczna w historii Stanów Zjednoczonych, to zamachy z 11 wrzesnia dolaczyly do kategorii najgorszych, najbardziej mrocznych wydarzen, z jakimi mieli kiedykolwiek do czynienia Amerykanie. A 11 wrzesnia to najsmutniejsza czarna karta w historii Ameryki porównywalna do takich wydarzen jak: atak na Pearl Harbor, Wojna Secesyjna i zamach na prezydenta Kennedy’ego. I podczas, gdy reakcje na to, co stalo sie w Oklahomie zawieraly po czesci chec dotarcia do winnych tego zamachu i ukarania ich, to w przypadku 11 wrzesnia chec odwetu na to co, uznano za atak na cale Stany Zjednoczone miala charakter ogólnonarodowy i byly dominujaca w reakacjach na to co sie wydarzylo w Nowym Jorku i w Waszyngtonie.

Skala zamachów z 11 wrzesnia, a takze fakt, ze terrorysci uzyli do ataku samolotów pasazerskich, a wiec podstawowego srodka transportu w Ameryce, spowodowala, ze lotnictwo cywilne w Stanach Zjednoczonych stanelo w obliczu bankructwa. Z jednej strony z powodu grozacych licznych procesów o odszkodowanie, z drugiej zas ze wzgledu na spowodowany strachem przed dalszymi zamachami spadek liczby podrózujacych samolotem. Reakcja wladz USA na to, co wydarzylo sie 11 wrzesnia pozwolila na unikniecie kryzysu gospodarczego na duza skale, wrecz recesji, wywolanej wielorakimi skutkami zamachów. To co uczynily wladze federalne to powolanie specjalnego funduszu odszkodowan dla rodzin ofiar zamachów . Zamiast zmudnego i wieloletniego dochodzenia w sadzie odszkodowan rzad USA zaproponowal rodzinom ofiar szybkie wyplacenie zupelnie przyzwoitych odszkodowan w zamian za odstapienie od sadzenia linii lotniczych, wlascicieli budynków itd. Z 7 miliardów dolarów, zgromadzonych na tym koncie kazda z poszkodowanych rodzin, która zgodzila sie na te propozycje, otrzymala, srednio 2 miliony 100 tysiecy dolarów odszkodowania. Rodziny poszkodowanych w Oklahoma City dostaly od wladz federalnych zaledwie 10 tysiecy dolarów w formie znizek podatkowych, a wszelka inna pomoc pochodzila z odszkodowan od firm ubezpieczeniowych i od instytucji charytatywnych. Najwazniejsza jest jednak pamiec o tym, co sie wydarzylo i w Oklahoma City i w Nowym Jorku oraz Waszyngtonie, a takze obawa przed powtórzeniem sie podobnych ataków. Wiekszosc Amerykanów uwaza, ze prawdziwym zagrozeniem dla ich kraju sa fanatyczni terrorysci z Al Kaidy, jak ci, którzy dokonali zamachów z 11 wrzesnia, a nie rodzimi czlonkowie organizacji paramilitarnych jak McVeigh i Nichols.

Niektórzy Amerykanie sa wrecz przekonani, ze nastepny atak w stylu 11 wrzesnia nastapi niebawem. Jest to tylko kwestia czasu. I nie pomoze ani Departament Bezpieczenstwa Kraju, powolany po 11 wrzesnia w celu zapobiezenia podobnym atakom, ani system ostrzezen kolorami przed mozliwoscia ataków. Niemal codziennie prasa karmi nas relacjami jak kiepsko sa zabezpieczone przed terrorystami granice, porty i miasta amerykanskie. Z drugiej jednak strony faktem jest, ze od 11 wrzesnia w Stanach Zjednoczonych nie odnotowano nie tylko zadnego zamachu terrorystycznego, ale nawet próby dokonania takiego zamachu na duza skale. Bo przeciez wciaz latwe byloby dokonanie zamachu nawet w stylu Oklahoma City, a wiec eksplodowanie samochodu napelnionego materialami wybuchowymi w sródmiesciu jednego z duzych miast amerykanskich. Zadne ze srodków bezpieczenstwa podjetych po 11 wrzesnia nie sa w stanie zapobiec realizacji takiego scenariusza. A mimo to tak s ie na szczescie nie dzieje. Amerykanscy obserwatorzy polityczni tlumacza to skutecznoscia dzialan CIA, FBI, a takze ich wspólpraca z wywiadami krajów europejskich i zaprzyjaznionych z USA krajów arabskich. Obecnosc wojsk amerykanskich w Afganistanie, gdzie najpierw pokonano i odsunieto od wladzy talibów otwarcie sprzyjajacych terrorystom z Al Kaidy, spowodowalo, ze nie maja oni juz swobody dzialania i zaplecza jak przed 11 wrzesnia. Bezpieczenstwo USA ma tez na wzgledzie amerykanska polityka wizowa. Przed 11 wrzesnia otrzymanie amerykanskiej wizy studenckiej pod pozorem zamiaru studiowania w Stanach Zjednoczonych, jak to uczynilo kilku zamachowców, bylo szalenie proste. Obecnie mlody mezczyzna pochodzacy z krajów arabskich nie ma praktycznie szans na otrzymanie wizy amerykanskiej, nawet jezeli jest to zdolny student, który pragnalby zdobywac wiedze w USA i ma na to sporo pieniedzy. To, ze Stany Zjednoczone nie staly sie celem zadnego ataku terrorystycznego od czasów 11 wrzesnia moze wynikac równiez z faktu, ze fanatyczni muzulmanie spod znaku Al Kaidy i innych organizacji terrorystycznych, stawiaja sobie teraz za glówny cel pokonanie Ameryki w Iraku, zapobiezenie powstaniu prawdziwie demokratycznego, proamerykanskiego panstwa irackiego. Stad bliskowschodnie organizacje terrorystyczne skupiaja sie na walce z Amerykanami w Iraku. Zdaniem niektórych amerykanskich komentatorów politycznych ostateczna wygrana Stanów Zjednoczonych w Iraku moze spodowac, ze zdesperowani terrorysci beda starac sie ponownie uderzyc w Stany Zjednoczone, zeby pokazac swiatu, ze nie zostali do konca pokonani. Dlatego Ameryka winna wciaz miec sie na bacznosci.
Wspominajac tragiczne wydarzenia sprzed 10 lat w Oklahoma City i mniej odlegle w czasie tkwiace w pamieci kazdego zdolnego je pamietac Amerykanina wydarzenia z 11 wrzesnia warto uzmyslowic sobie w jakim swiecie zyjemy.

PARTNERZY