Rok 2004 w perspektywie

8 maja 2015

Miniony 2004 rok obfitowal w wazne dla Stanów Zjednoczonych, Polski i swiata wydarzenia. Politycznym wydarzeniem roku w USA byl wybór Georga W. Busha na 2 kadencje do Bialego Domu. Bush zostal takze uhonorowany przez tygodnik Time, który wybral go czlowiekiem roku 2004. Busha juz po raz drugi tygodnik wyróznil w ten sposób – poprzednio w 2000 r. W uzasadnieniu swej decyzji "Time" stwierdzil, ze Bush uzyskal ten tytul m.in dzieki temu, ze jako silny przywódca dzialal zgodnie ze swymi przekonaniami, nie obawiajac sie tego, ze jego polityka dzieli Ameryke i swiat. Prezydent zostal wyrózniony "za zaostrzenie debaty politycznej, przeksztalcenie rzeczywistosci tak aby odpowiadala jego planom i za postawienie wlasnych losów – i naszych – na szali swojej wiary w potege przywództwa" – napisal "Time". Magazyn ten od od 1927 r przyznaje tytuly "ludzi roku" osobom, które jego zdaniem najbardziej wplywaja na bieg wydarzen w Ameryce i na swiecie – w pozytywnym lub negatywnym sensie. Kontrkandydatami byli takze filmowcy: Mel Gibson i Michael Moore, autorzy filmów "Pasja" i "Farenheit 9/11", które wzbudzily w 2004 roku najwiecej dyskusji ideowo-politycznych i spolaryzowaly amerykanska opinie. W wywiadzie dla "Time" z okazji wyróznienia, Bush dal do zrozumienia, ze sprawia mu zadowolenie, iz jest postacia kontrowersyjna i budzaca tak silna niechec przeciwników. Przed Bushem, szesciu innych prezydentów USA dwukrotnie uhonorowanych zostalo tytulem "Czlowieka Roku": Harry Truman, Dwight Eisenhower, Lyndon Johnson, Richard Nixon, Ronald Reagan i Bill Clinton. Prezydent Franklin D. Roosevelt trzy razy mianowany byl "Czlowiekiem roku". Z perspektywy europejskiej na pierwsze miejsce w polityce wysuwa sie rozserzenie UE o 10 nowych panstw, w tym Polske. W Stanach Zjednoczonych wydarzeniem roku byly wybory prezydenckie, a na swiecie zmiany demokratyczne na Ukrainie i wybór Wiktora Juszczenki na prezydenta.

A oto niekóre wazniejsze wydarzenia 2004 roku na swiecie:

6.2. Rosja – 39 osób zginelo, a 122 zostaly ranne w zamachu terrorystycznym, do którego doszlo w moskiewskim metrze.

10.2. Francja – Zgromadzenie Narodowe przewazajaca wiekszoscia glosów uchwalilo kontrowersyjna ustawe, zakazujaca eksponowania symboli religijnych w szkolach publicznych.

14.3. Rosja – w wyborach prezydenckich w Rosji zwyciezyl dotychczasowy prezydent Wladimir Putin.

1.5. UE – nastapilo historyczne poszerzenie Unii Europejskiej. Przybylo 10 czlonków: Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Lotwa, Malta, Polska, Slowacja, Slowenia i Wegry. Glówne obchody uroczystosci, w których uczestniczyl prezydent Aleksander Kwasniewski, odbyly sie w Dublinie, a w Brukseli setki Polaków zgromadzily sie na rynku.

18.5. Watykan – papiez Jan Pawel II obchodzil 84.urodziny.

27.6. Litwa – Valdas Adamkus wygral przedterminowe wybory prezydenckie.

28.6. Irak – Irakijczycy odzyskali suwerennosc i formalnie zakonczyla sie okupacja amerykanska. Ku powszechnemu zaskoczeniu – nastapilo to na dwa dni przed zapowiadanym od dawna terminem. Swiat przyjal odzyskanie suwerennosci przez Irakijczyków z zadowoleniem.

13.8. Grecja – w Atenach rozpoczely sie 28. Igrzyska Olimpijskie. Nastepne odbeda sie w sierpniu 2008 roku w Pekinie.

16.8. USA – prezydent USA George W. Bush oglosil decyzje wycofania 60-70 tys. zolnierzy z Europy i Azji w ciagu najblizszych 10 lat. To najwieksza od zakonczenia zimnej wojny restrukturyzacja obecnosci wojskowej USA w swiecie.

1-3.9. Rosja – terrorysci opanowali budynek szkoly w miescie Bieslanie w sasiadujacej z Czeczenia kaukaskiej republice rosyjskiej Pólnocnej Osetii i przetrzymywali tam okolo 1000 zakladników. Setki zabitych i rannych to efekt przypuszczonego przez sily rosyjskie szturmu na szkole, w której terrorysci zdetonowali bombe. Zginelo 339 osób, w tym 156 dzieci. Rannych bylo 705 osób.

2.10. USA – z udzialem osobistosci z Polski odbyly sie w Chicago uroczystosci z okazji 60 rocznicy powstania Kongresu Polonii Amerykanskiej, glównej organizacji Amerykanów polskiego pochodzenia w USA.

7.10. Egipt – w zamachach w trzech egipskich kurortach na Synaju zginelo okolo 60 osób.

2.11. USA – Amerykanie glosowali w wyborach prezydenckich. Zwyciezyl republikanin George W. Bush, który dostal 286 glosów elektorskich. Jego demokratyczny rywal John Kerry otrzymal 252 glosy.

11-12.11. Francja – we francuskim szpitalu zmarl prezydent Autonomii Palestynskiej Jaser Arafat. Dzien pózniej jego cialo spoczelo w mauzoleum w Ramalli na Zachodnim Brzegu Jordanu. Podczas pogrzebu tlumy Palestynczyków starly sie z policja.

21.11. Ukraina – odbyla sie druga tura wyborów prezydenckich na Ukrainie. We dlug danych Centralnej Komisji Wyborczej wygral ja premier Wiktor Janukowycz. Lider ukrainskiej opozycji Wiktor Juszczenko oskarzyl wladze o falszerstwo.

25.11. Ukraina – ukrainska opozycja wezwala do zablokowania gmachów Rady Najwyzszej i siedziby premiera.

26.11. Ukraina – w Kijowie rozpoczely sie obrady okraglego stolu. Do rozmów zasiedli obaj kandydaci na prezydenta Ukrainy – Wiktor Juszczenko i Wiktor Janukowycz oraz odchodzacy prezydent Leonid Kuczma. Przylaczyli sie do nich mediatorzy: prezydenci Polski Aleksander Kwasniewski i Litwy Valdas Adamkus, szef parlamentu Rosji Borys Gryzlow i unijny szef dyplomacji Javier Solana.

30.11. Irak – dowodzona przez Polske wielonarodowa dywizja Centrum-Poludnie przejela od wojsk amerykanskich odpowiedzialnosc za prowincje Kadisija.

1.12. Filipiny – ponad 1000 osób ponioslo smierc lub zaginelo w rezultacie powodzi i osuniec ziemi.

3.12. Ukraina – ukrainski Sad Najwyzszy uniewaznil wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich z 21 listopada i nakazal jej powtórzenie 26 grudnia.

28.12. Ukraina – lider opozycji Wiktor Juszczenko wygral powtórke drugiej tury wyborów prezydenckich na Ukrainie – poinformowala Centralna Komisja Wyborcza po opracowaniu 100% protokolów z lokalnych komisji.

26.12. Azja Poludniowo-Wschodnia – trzesienie ziemi z epicentrum pod dnem Oceanu Indyjskiego wywolalo wielka fale morska – tsunami, która spowodowala spustoszenia na wybrzezach 8 krajów Azji Poludniowo-Wschodniej i Afryki. Najbardziej ucierpialy Tajlandia, Sri Lanka, Indie i Indonezja. Wedlug danych smierc ponioslo ok. 140 tys. osób.

PARTNERZY