W listopadowy weekend 18-20 w Chicago spotkali sie dyrektorzy Kongresu Polonii Amerykanskiej na swej organizowanej co pól roku konferencji. Tym razem celem spotkania byl wybór zarzadu oraz prezesa.
Kongres Polonii Amerykanskiej powstal 60 lat temu w Buffalo w stanie Nowy Jork w celu doprowadzenia do wolnej i niepodleglej Polski. Kongres Polonii to najwieksza i najbardziej wplywowa polityczna organizacja Amerykanów polskiego pochodzenia. Jednoczy ona w sobie blisko 300 organizacji polonijnych z terenu calych Stanów Zjednoczonych. Ten typ organizacji zwany “umbrella organization” – organizacja parasolowa, stawia raczej na konsolidacje sily istniejacych juz organizacji, niz na indywidualnych czlonków. Choc Kongres Polonii przyjmuje równiez osoby indywidualne. Dla KPA okresem najbardziej intensywnych dzialan byly lata 80-te i 90-te ubieglego stulecia, kiedy w Polsce zrodzil sie zalazek niezaleznych organizacji w formie ruchu niezaleznych, samorzadnych zwiazków zawodowych, a pózniej na tej bazie powstal zwiazek Solidarnosc, który mimo kontrataku wladz i wprowadzenia stanu wojennego przetrwal i doprowadzil do ostatecznego zwyciestwa i odzyskania niepodleglej Polski, a wiec osiagniecia celu, który stawial sobie jako naczelny Kongres Polonii Amerykanskiej.
Gdy spojrzec teraz z perspektywy minionego cwiercwiecza na zmiany w Polsce, to Polonia Amerykanska moze powiedziec z duma, ze jest wspóltwórca demokratycznych zmian jakie w kraju przodków zaszly.Ta pomoc dla Polski byla dwojaka: pomoc materialna, dostarczana rodakom przez Fundacje Charytatywna KPA we wspólpracy z Episkopatem Polski, a takze pomoc i wspracie polityczne, wyrazajace sie wywieraniem nacisków na wladze komunistyczne PRL w celu zlagodzenia przesladowan i restrykcji w stosunku do spoleczenstwa, które domagalo sie demokratycznych przemian. Ale jeszcze bardziej znaczace byly dzialania lobbingowe Kongresu Polonii Amerykanskiej tutaj na miejscu w Stanach Zjednoczonych. Zmierzaly one do przekonania wladz USA, aby domagaly sie i od wladz w Warszawie i w Moskwie zmiany ich stosunku do Polaków, buntujacych sie i domagajacych sie wolnosci. Pózniej, kiedy mozolna droga udalo sie doprowadzic najpierw do pierwszych, czesciowo wolnych wyborów – 4 czerwca 1989 roku, a nastepnie do usuniecia suprematu PZPR we wladzach Polski, dzialania Kongresu Polonii Amerykanskiej zmierzaly do podtrzymywania rodzacej sie polskiej demokracji oraz wolnego rynku. W tym celu z pomoca wladz USA powstal Polsko-Amerykanski Fundusz Przedsiebiorczosci, którego celem bylo udzielanie pomocy finansowej rodzacym sie prywatnym firmom i przedsiebiorstwom. Zwienczeniem dzialan Kongresu Polonii na rzecz Polski po odzyskaniu przez nia niepodleglosci byly, zakonczone wielkim sukcesem, dzialania na rzecz przyjecia Polski do NATO. I gdy mowa o aktualnych dzialaniach Kongresu Polonii Amerykanskiej, to warto i nalezy spojrzec na nie z perspektywy dokonan tej organizacji. Podczas zakonczonego zjazdu Dyrektorów, bedacych przedstawicielami organizacji stanowych KPA, wybrano na kolejna, dwuletnia kadencje nowy zarzad. Na jego czele stanal ponownie Edward Moskal, który Kongresem kieruje od 1989 roku. W wyborach prezesa Moskal nie mial oponentów. Nowym wiceprezesem do spraw polskich Kongresu Polonii – a jest to wazne i prestizowe stanowisko w tej organizacji – zostal wybrany Ludwik Wnekowicz, dzialacz KPA z Nowego Jorku. Ludwik Wnekowicz jest biznesmanem, wlascicielem nowojorskiego oddzialu firmy DOMA. Ale co bardzo istotne, jest on przedstawicielem nowego pokolenia polskich imigrantów, które dochodzi do glosu w srodowisku polonijnym. Wnekowicz jest absolwentem wydzialu prawa Uniwersytetu Jagiellonskiego. Do Stanów Zjednoczonych przyjechal w 1981roku. Od 14 lat dziala w Kongresie Polonii Amerykanskiej. Jako wytyczna w wypelnianiu funkcji wiceprezea KPA do spraw polskich Wnekowicz stawia sobie szerzenie informacji w Polsce o Kongresie Polonii Amerykanskiej.
Dla wielu amerykanskich Polaków pewnym zaskoczeniem byl fakt, ze na zjezdzie Kongresu Polonii w ubieglym tygodniu nie doszlo do glebszych zmian. Chodzi glównie o stanowisko prezesa, które od 25 lat sprawuje liczacy obecnie 80 lat i zmeczony nekajaca go choroba Edward Moskal, prezes Zwiazku Narodowego Polskiego. Kongres Polonii Amerykanskiej nie wybral kogos innego na to stanowisko, bo nie bylo na nie innych kandydatów. Ale kwestia przywództwa w kongresie Polonii Amerykanskiej jest daleko bardziej zlozona. Od samego zarania tej organizacji kierowal nia prezes Zwiazku Narodowego Polskiego. Jest to bogata organizacja biznesowa, specjalizujaca sie w sprzedazy ubezpieczen. Natomiast Kongres Polonii Amerykanskiej – to organizacja polityczna, fakt, ze duza i wplywowa, ale dysponujaca niewielkimi srodkami finansowymi, pochodzacymi ze skladek czlo nkowskich. Wybór na najwyzsze stanowisko w Kongresie prezesa ZNP pozwalal od samego poczatku istnienia Kongresu Polonii rozwiazac kwestie finansowania Kongresu. Prezes ZNP ma w swej gestii spore fundusze i moze przeznaczac je na dzialalnosc polityczna KPA. Z biegiem czasu okazalo sie, ze ta fuzja obu organizacji nie jest rozwiazaniem idealnym. Byly projekty, by organizacje te rozdzielic i dla Kongresu Polonii Amerykanskiej znalezc inny sposób finansowania niz tylko z kasy ZNP. Tak sie jednak nie stalo I kontynuujac tradycje, prezesem KPA jest prezes ZNP czyli Edward Moskal. Nie oznacza to bynajmniej, ze ten staus quo sie utrzyma. W kongresie mówi sie coraz glosniej o potrzebie zmian i do tych zmian dojdzie. Tymczasem jednak mówiac o Kongresie Polonii nie wolno zapominac o tym jak wiele organizacja ta uczynila, by Polska byla wolna, a Polacy mogli stanowic o sobie bez niczyjej ingerencji. Najnowsza akcja Kongresu Polonii na rzecz Polaków w kraju jest dzialanosc lobbingowa na rzecz zniesienia wiz dla Polaków udajacych sie z wizyta do USA. Pierwszy etap tych dzialan mamy za soba. 18 listopada doszlo do zablokowania projektu ustawy w tej sprawie w Senacie USA, ale Kongres Polonii juz zapowiedzial, ze nie zamierza zlozyc broni i do zniesienia wiz jednak doprowadzi.
