Mija 600 lat od bitwy pomiedzy silami Slowian pod dowodztwem polskiego krola Wladyslawa II Jagielly a z drugiej strony Wielkiego Mistrza Krzyzackiego Ulricha von Jungingena. Po zwyciestwie na polach Grunwaldu, mozna bylo krolowi gnac na Malbork, siedzibe przeciwnikow aby dobic, jak dzisiaj mowia “dorznac watahy”. Ale Krol Jagiello, swiezo ochrzczony, nawrocony chrzescijanin ulegl realnie przykazaniu milosci, wybaczenia i szansy a nie zemsty, mordu i zniszczenia, jak to bywa w zwyczaju nawroconych inaczej. Bog wynagrodzil Krolowi ten milosierny uczynek, iloscia malzonek i dzieci z ktorych Kazimierz IV dal Europie wiecej swiezej krwi w postaci krolewskiego potomstwa niz cale dynastie niemieckich landow. Jednym z nastepstw zwyciestwa pod Grunwaldem byl hold zwany pruskim; laskawosc Opatrznosci objela tez potomstwo dzielnego krola. Po nielatwym zwyciestwie grunwaldzkim, zakon nie wstrzymal grabiezy. Nie pomogly zabiegi dyplomatyczne ani uklady po wojnie trzynastoletniej. Po 115 latach od slawetnej bitwy podjeto inne dzialania. Zakonem, choc przeksztalconym w panstwo swieckie, wladal juz wowczas ksiaze Albrecht von Hohenzolern, prawnuk Krola Wladyslawa II Jagielly, wnuk krola Kazimierza IV Jagiellonczyka a wiec poprzez matke Zofie, siostrzeniec seniora Krola Zygmunta I Starego. Wynika z tego kilka wnioskow dla wspolczesnosci. Po pierwsze, dlaczego doszlo do zlozenia holdu? Poniewaz Zakon Krzyzacki nie honorowal zwyciestwa grunwaldzkiego ani pozniej zawartego pokoju, dazac do zagarniecia ziem w imie wdrazania zasad chrzescijanskich. Owczesna forma holdu byla potwierdzeniem stosunku laczacego wasala czyli lennika z seniorem. Po drugie, gdyby Albrecht von Hohenzollern nie byl spokrewniony z polskim krolem Zygmuntem I Starym, koncepcja holdu bylaby malo prawdopodobna. Nie byl to bowiem hold polegajacy na poklonach, kilkutygodniowych ucztach i zabawach. Hold zawiera skomplikowane w tresci dokumenty, przygotowane starannie przez uczonych z obu stron. Dlaczego? Wszystko obraca sie wokol materii ziemskiego bytowania z oprawa duchowa, dzieki ktorej Europa zyskala status chrzescijanskiej oraz na cale tysiaclecia stala sie kontynentem przewodzacym Swiatu. Gdyby nie Maurowie i odkrycia ich potomkow, kto wie… moze tak byloby do dzis.
Ale wracajac do holdu zwanego pruskim, mamy kolejny wniosek. Po trzecie, nie jest prawda, ze akt holdu nie mial wiekszego znaczenia. Lata, ktore nastapily po jego dacie nie mialy sobie rownych w zachowaniu sasiadow. Nie bylo napasci, grabiezy, aktow bezprawia a Rzeczpospolita siegala od morza do morza. Tak wiec poklon wladcy z dynastii Hohenzollernow oznaczal swego rodzaju alians, studzil zapal aneksji, znaczyl wiecej niz aktualne przyrzeczenia pod haslem: tarczy w Redzikowie. Po czwarte: Albrecht von Hohenzollern stal sie lennikiem Krola Zygmunta I Starego i jak pokazuje historia, lennikiem lojalnym. Nioslo to rozmaitosc konsekwencji dla obu stron. Jedna z ciekawszych bylo stale doradztwo ksiecia Albrechta w sprawach baltyckich swiadczone na rzecz polskiego wladcy. A gdyby tak powolac sie na to dziedzictwo teraz, gdy z polnocnego wschodu na poludnie zmierza instalacja zupelnie niesprzyjajaca polskim interesom, za to niosaca zagrozenie, jak widac po wylewie surowca w Zatoce Meksykanskiej?! Po piate: warto miec na wzgledzie, ze pozytki ze zwiazkow pokrewienstwa sa bardziej trwale niz z powinowactwa. Wskazuja na to dzialania dynastyczne: gdy syn, nastepca, grzecznie czeka na decyzje krolowej matki a gdzie indziej, inny syn bezkolizyjnie wstepuje na tron po ojcu, lub skromnie, brat przejmuje schede po bracie. Pod jednym wszakze warunkiem dobrego zabezpieczenia w czasie i w przestrzeni. Po ostatnie: jesli dopilnowac, to wielka ilosc potomstwa (np: 18 dzieci, z ktorych jednym byl wlasnie Albrecht) nie jest przeszkoda w wychowaniu i ustawieniu ich na kilku wladcow, kilku duchownych (a wiec cos dla dusz) a takze uzdolnionych w obu kierunkach, jak Albrecht von Hohenzollern. I jeszcze cos: sprawdzona w dokladnosci data holdu pruskiego, to dzien 10 kwietnia 1525 w Krakowie, 485 lat temu. W polonijnych ksiegarniach mozna znalezc starsze i nowe opracowania z tego zakresu, mozna rozniez zamowic przesylke poprzez ksiegarnie wysylkowe, mozna zapytac dziecka w wieku szkolnym, nie mowiac o kolezance lub koledze a jednak z uwagi na upaly i koszty, najlatwiej i najbardziej wiarygodnie jest posluchac wietrznego radia…
